ÇİZGİ FİLMLERİN OLUMSUZ ETKİLERİ NASIL AZALTILABİLİR? ÇİZGİ FİLM NASIL SEÇİLMELİDİR?

Televizyonu olmayan aileler, merak etmeyin hiçbir şey kaybetmiyorsunuz. Çocuk televizyondan bir şey öğrenirken bir şey kaybediyordur. Bu yazı evinde televizyonu olan ve çocuğu televizyon izlemek isteyen ailelere yönelik tavsiyeler içermektedir.

• Sadece televizyon karşısında yemek yedirebiliyorum. 
• O televizyon izlerken ben de dinleniyorum. 
• Misafirin yanında hiç rahat vermiyor ben de çizgi film açıyorum. 

Bunlar annelerin çok sık kurduğu cümleler. Çocukların televizyon izlemesi ve dil gelişimi konusunda yazı yazmıştım, ancak bu yazı özel olarak çocukların çizgi film izlemesi hakkında olacak.

Bizim çocukluğumuzda bu kadar çok çizgi film kanalı yoktu. Her saat çizgi film bulma imkanımız da yoktu. Çizgi filmler sabah saatlerinde yayınlanırdı. Acaba neden? Çünkü biz oyun oynamak için sokağa çıkardık. Evde çizgi film izleyici kitlesi yokken televizyoncular neden çizgi film yayınlasın ki? Bir çocuk için arkadaşlarıyla oyun oynamak, çizgi filmlerden çok daha eğitici ve öğreticidir.

Günümüzde ise televizyonda her an çizgi film bulabilirsiniz. Çünkü dışarıda oyun oynayan çocuklar bulmanız çok zordur. Çocuklardaki yetişme tarzının değişmesinin televizyona etkisini görebilirsiniz.

Bu kadar çok çocuk evde televizyon karşısındayken televizyon hakkında konuşmamak olmaz. Çizgi filmler çocuklar izlesin diye yapılıyor ama unutmayın ki o filmleri yapanlar yetişkin insanlar, yani sizin çocuğunuz kadar masum düşünceli insanlar değil. Çocuğunuz size emanet öyle değil mi? O zaman bakmakla yükümlü olduğunuz o güzel çocuklarınız için sorumluluk sahibi olmalısınız.

Bir çizgi filmi tüm çocuklar izlemiyor. Bu ne demek? Örneğin Pepee’yi  yedi yaşındaki bir çocuk izlemez. Konusu,  görüntüsü, diyalogları çocuğun gelişim döneminin gerisinde kalmıştır, ilgisini çekmemeye başlar. Her çizgi filmin hitap ettiği yaş aralıkları mevcuttur. Büyüdükçe çocuğunuzun televizyonda izlemek istediği şeyler değişir. Bu değişimleri takip etmek zorundasınız. Bebekler bile artık akıllı telefon kullanabiliyorken kumandayı elinizde tutarak bunu yapmanız zor olacaktır. Şimdi ne yapacaksınız? Odada onu yalnız bırakmak en büyük hata olacaktır. Söylenecek o kadar çok detay var ki… 

İnsan beyni bir sünger gibidir, her şeyi emer. Televizyon, izlerken karşınıza ne çıkacağını bilemediğiniz bir makinedir. Bu ekranın karşısına savunmasız bir şekilde çocuğunuzu bırakmanız ne kadar doğru? 

Çocuğunuz soyut işlem döneminde değilse(12 yaş ve daha üstü) yani somut işlemler veya daha önceki dönemlerden birindeyse gördüğü şeylerin hayal, şaka, mecaz, metafor olduğunu ayırt edemez. Çizgi filmde izlediği karakteri kendisiyle özdeşleştirip onun yaptığı hareketi yapmak isteyebilir. Bunu yapamayacağını sizin söylemeniz gerekir, bu yüzden çocuğunuzun ne izlediğini bilirseniz düşüncelerine müdahale edebilirsiniz. Çocuğunuz size soru sorduğunda ona uygun bir üslupla cevaplar verin, anlaşılır ve sevecen olun. Çocuğunuz size soru sormaktan çekinmesin. Sorularına cevap alamayan çocuklar bir süre sonra soru sormazlar. Bu durum özgüven eksikliğine yol açabilir ya da ebeveyn çocuk kopukluğu oluşabilir. Bunların da doğuracağı başka sonuçlar olacaktır. Eğer durumun farkında olsaydınız eminim ki çocuğunuzun size saçma gelen tüm sorularına büyük heveslerle cevap verirdiniz. Çocuk gelişiminde her şey birbirine bağlıdır, bir noktada oluşan kopukluk düzeltilmediği sürece kendini başka biçimlerde gösterecektir.

Çizgi filmlerin içeriğinin temiz olması konusunda oldukça titiz davranmalısınız. Şiddet başta olmak üzere cinsellik, belli bir gruba düşmanlık(ırkçılık, islamofobi vb.), olumsuz davranışlara özendiricilik(hırsızlık, tembellik vb.),  korku unsuru, yanlış yönlendirme-inanç geliştirme olup olmadığına dikkat etmelisiniz. Şüphelendiğiniz içerikleri çocuğunuza izlememesi gerektiğini uygun bir dille, karşınızdakinin bir birey ve aklı olduğunu unutmadan anlatırsanız çocuğunuza faydalı ebeveynler olabilirsiniz. Asla yapılmaması gereken ise çocuk izlerken televizyonu kapatmak veya açıklama yapmadan izleme bunu demenizdir. Hiçbir etkisi yoktur bu davranışlarınızın hatta yasakladığınız için daha da çekici hale gelecektir. İzlediğiniz çizgi film hakkında internetten, araştırma yaparak sizin fark etmediğiniz bir olumsuz yanı olup olmadığını öğrenebilirsiniz.

Çizgi filmin fon müziği bile çok önemlidir. Çocuk rahatlatıcı müzikler yerine gerilim dolu sesler duyarsa bu gerilimden kurtulmak isteyecektir. Yine çizgi filmde gördüğü şekilde bunu yapacaktır çünkü stresle nasıl baş edeceğini kimse öğretmediyse televizyondaki karakteri örnek alır, taklit eder. Evet, çocuklar 2.5 yaştan itibaren gördüklerini taklit ederler, dil gelişimi dahil öğrendikleri şeyler taklit ve tekrardan oluşur. Şimdi sizin çocuğunuz nasıl çizgi filmler izliyorsa (buna ne kadar süre maruz kaldığı da önemli) o davranış yöntemleriyle hayatta kalmaya çalışır.

Olumsuz etkileri azaltmak için ve izlenilen çizgi filmin olumlu etkisi olsun istiyorsanız çocuğunuzla birlikte çizgi filmi izleyip, onun sorularına cevap vereceksiniz. Çizgi film bitince ne anladığını öğrenmeniz için ve varsa yanlış anlamalarını düzeltebilmeniz için çizgi filmle ilgili siz de ona sorular yöneltin. Televizyon izlemek için belirli bir zaman ayarlayın. Planları çocuğunuzla konuşarak yaparsanız çocuğunuzun uyması daha kolay olacaktır. Ona ne zaman televizyon izlemek istediğini sorun. Günde iki saat televizyon izleme hakkın var ne zaman kullanmak istersin dediğinizde o da sevdiği çizgi filmin olduğu vakitlerde hakkını kullanabilir. Eğer sakıncalı değilse ve gelişimine uygun bir çizgi filmse hiç zorlanmadan bu plana siz de uyun. Böylece çocuğunuz disiplini, zaman yönetimini, plan yapmayı, karar vermeyi deneyimlemiş olacaktır. Bir olayda bir çok geliştirici puan topladınız, tebrikler!

Copyright © 2018 Tüm Hakları Saklıdır.